جاذبه های گردشگری

سی و سه پل (پل الله وردی خان )

سی‌وسه‌ پل یا پل الله‌وردی خان پلی با 33 دهانه، 295 متر طول و 14 متر عرض است، که توسط الله‌وردی خان اوندیلادزه بر روی زاینده‌رود در شهر اصفهان و همزمان با حکومت شاه عباس صفوی در سال 1011 هجری ساخته شده و محل برگزاری مراسم جشن آب‌پاشان و همچنین مراسم خاج‌شویان ارامنهٔ اصفهان در دورهٔ صفویه بوده است . این پل در گذشته «پل جلفا» نامیده می‌شد (زیرا از این طریق به جلفا که تازه احداث شده بود می‌رسیدند). به «الله وردیخان» نیز معروف است زیرا سردار مشهور شاه عباس اول که به ساختن این پل مأمور گردید به این نام نامیده می‌شود. در طرفین پل معبر باریک مسقفی است که در سراسر طول پل دیده می‌شود. این پل تاریخی و زیبا دارای یک پیاده رو برای گردش در بالا و یک پیاده رو در پایین است. پیاده رو پائین گذرگاه مسقفی است که میان پایه های مرکزی پل و به فاصله کمی از بستر رودخانه ایجاد شده است . این اثر در تاریخ 15 دی 1310 با شمارهٔ ثبت 110 به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.

پل لاتیدان

پل تاریخی لاتیدان که به طولانی‌ترین پل تاریخی ایران نیز شهرت دارد در سال 1372 بر اثر وقوع سیلاب در نزدیکی روستای نیم کار شهرستان خمیر از خاک بیرون آمد.
این پل با 500 سال قدمت و طول یک کیلومتر دارای 233 دهانه بوده که امروزه تنها 33 دهانه آن سالم و بیش از 200 متر آن قابل احیاء است. پل لاتیدان در 50 کیلومتری غرب بندرعباس قرار دارد و طول آن حدودا سه برابر پل سی و سه پل اصفهان است. بخش‌هایی از این پل در سالهای 1379 و 1386 در دو مرحله با هزینه 80 میلیون تومان مرمت شده است.
عرض پل لاتیدان به دلیل طولانی بودن آن در بخش‌های مختلف متغیر است. یکی از اصلی‌ترین دلایل تخریب قسمت میانی پل، نبود امکان ساخت پی و شالوده محکم برای آن به دلیل شدت جریان آب رود است. مصالح به کار رفته در ساخت این پل سنگ‌های تراش نخورده و ناهمگون است که توسط ملاط به یکدیگر متصل شده‌اند. این پل ظاهراً در زمان شاه عباس اول و در جریان احداث جاده کاروان رو ساخته شده و نقش موثری در نقل و انتقال نیرو و تدارکات برای باز پس گیری منطقه خلیج فارس از استعمارگران پرتغالی داشته است.

پل خان مرودشت

این پل در نزدیکی مرودشت و بر سر راه شیراز به اصفهان، بر روی رودخانه کر بنا گردیده و از آثار دوره صفویه است که بین سالهای 1021 تا 1043 ه. ق توسط امام قلی خان حکمران فارس و فرزند الله وردی خان – سردار محبوب شاه عباس اول – ساخته شده است.
انتخاب محل احداث پل با دقت و دانش زیادی صورت گرفته ؛ بطوریکه پایه های پل بر روی بستر صخره ای رودخانه قرار گرفته و همین امر باعث استحکام و ماندگاری پل در طول چند قرن گذشته گردیده است. اهمیت این انتخاب زمانی مشخص تر می‌شود که بدانیم در دوره اخیر برای احداث پل جدیدی در این محل، به علت نامناسب بودن خاک و لجنزار بودن اطراف رودخانه، نهادن پایه های پل بر روی شالوده طبیعی ممکن نگردیده و به همین جهت، پل آهنی تهیه و آن را بر روی چند شمعک قرار داده اند.
پل خان دارای 5 دهانه است. سه دهانه شمالی بزرگتر و دو دهانه جنوبی کوچکتر است. طول پل قدیم 101 متر و عرض آن حدود 5 متر است. طاق دهانه بزرگ وسط پل برآمده و عرض پل در این قسمت بیش از 7/5 متر است. ارتفاع پل در دهانه وسطی بیش از 13 متر است. پایه های پل از سنگهای تراشیده و ملات ساروج ساخته شده و از استحکام زیادی برخوردار است. بر روی این پایه ها، طاق هایی با قوس جناغی برپا شده است. قسمتی از رویه پل در دوره های جدیدتر مرمت شده که از بقیه بدنه کاملاً متمایز است.
این پل به شماره 929 به ثبت تاریخی رسیده است.

پل تاریخی آق قلا

پل تاریخی آق قلا در شهرستان آق قلا (آق قلعه، پهلوی دژ) حدود 18 کیلومتری شهرستان گرگان قرار دارد. سابقا در این مکان قلعه ای هم وجود داشته که به مرور زمان تخریب شده است و درحال حاضر اثری از آن نیست. ارتفاع قلعه در آغاز ساختمان ۶ متر بوده و به صورت دایره ای شکل بنا گردید، رودی که قلعه را به دو قسمت تقسیم می‌کند رود گرگان نام دارد که توسط پلی بسیار محکم از آجر به هم مربوط می‌شود، این پل از بناهای دوران صفویه است و توسط شاه عباس درسال ۱۰۲۰ ه.ق در سفری که به مازندران و استرآباد کرده بود بنا شد. آق قلعه در ابتدا محلی برای اسکان قاجارها بود و تا دوران ناصرالدین شاه یعنی تا سال های ۱۳۰۰ ه.ق آباد بوده و از این تاریخ به بعد به تدریج مهاجرت قاجارها به تهران آغاز می‌شود و آق قلعه کم کم به صورت دژی متروک و مخروبه در می‌آید و به جای آنها ترکمن های آتابای ساکن می‌شوند. آق قلعه بعد از آنکه به دست ترکمن ها افتاد و شهرنشینی آغاز شد نابود شده و تنها پلی آجری از آن دوران به جا مانده است و پس از پیروزی انقلاب اسلامی آق قلا نام گرفته است.

پل هفت چشمه

پل هفت چشمه در اردبیل میدان پانزده خرداد ابتدای خیابان ساحلی و روی رودخانه با لیقلو چای واقع شده است.پل هفت چشمه که بنام های ججین، پل داشکسن و یدی گوزلی، کورپی قرمزی نیز نامیده می‌شود دارای هفت چشمه است و آثار دوره صفوی است. این پل شامل هفت دهانه آجری با قوس پنج و هفت و موج شکن های سنگی است ملات بکار رفته در ساختمان پل، گچ و آهک است، پل هفت چشمه در تاریخ ۲۸ مرداد ۱۳۴۸ با شمارهٔ ثبت ۸۷۵ به‌ عنوان یکی از آثار ملی ایران شناخته شد.

پل دوازده چشمه

پل دوازده چشمه آمل در عصر سلطنت شاه عباس صفوی بر روی رود هراز در مرکز شهر آمل در ابتدای خیابان سبزه میدان احداث گردیده است. دوازده چشمه که در دوران قاجار به طور کامل مرمت و بازسازی شده، دو بخش شرقی و غربی شهر را بهم متصل می‌کند. این پل چنان که از نام آن نیز پیداست، داراى دوازده دهنه با طاق هاى جناقى است، طول آن ۱۰۷ متر، عرض با احتساب جانپناه ۷/۸ متر و ارتفاع آن ۵/۷ متر است.این پل آجری بیشتر به خاطر نقش حیاتی و سازنده آن، یکی از معتبرترین پل های تاریخی مازندران به شمار می‌آید.در حال حاضر زیر سه دهنه از طاق های آن آب جریان دارد و فضای بازی که زیر پل وجود دارد، در سال های اخیر تبدیل به پارک و فضای سبز شده و در زیر دو دهنه در سمت غرب پل، جاده ای آسفالته برای عبور و مرور درست شده است.

پل دلاک

پل دلاک مربوط به دوره صفوی است و در شهرستان قم، بخش مرکزی،بیرون روستای ملک‌آباد واقع شده است. این اثر در تاریخ 19 اسفند 1380 با شماره ثبت 4869 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
راه کاروان رو دوره صفویه که از تهران به قم می‌رود، پس از گذشتن از پل رودخانه شوربه سوی کاروان سرای حوض سلطان رفته، از میان منطقه دریاچه نمک و از بالای کاروان سراهای صدرآباد و دلاک و پس ازعبور از پل مورد بحث به قم منتهی می‌شود.
در اواخر قرن 19 به دلیل تغییر مسیر رودخانه ساوه و گسترش اجتناب ناپذیر دریاچه نمک، رفت و آمد در این جاده متوقف شد و جاده امروزی تهران - قم که به دوره قاجارمربوط می‌شود، جایگزین آن شد.
بقایای با شکوه کاروانسرای حسن آباد و یک چاپارخانه ی خشتی و دهانه های قوسی شکل پل دلاک که با انحنایی روی پیچ وخم رودخانه زده شده، دریک محدوده قرار دارد. مسیر رودخانه امروزه منحرف وبه طرف جنوب کشیده شده است .
این پل مجموعاً 153 متر طول، 6 تا 80/5 متر عرض و 18 دهانه دارد .
وجه تسمیه این پل به قول اهالی، این بود که در زمان های دور یک مرد دلاک (سلمانی ) قصد عبور از رودخانه را داشت که گرفتار سیل شد و آب، او را برد. بعد از این واقعه افراد خیّر درصدد برآمدند تا پلی روی این رودخانه بسازند که دیگر کسی گرفتارسیل نشود.